ازادی کوبانی

کوبانی

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

کوبانی کۆبانی
شهر
عین‌العرب
کوبانی
مختصات: ۳۶°۵۳′۲۳″ شمالی ۳۸°۲۱′۲۰″ شرقیمختصات: ۳۶°۵۳′۲۳″ شمالی ۳۸°۲۱′۲۰″ شرقی
کشور	سوریه
استان	حلب
شهرستان	'Ayn al-'Arab District
بلندی	۵۲۰ m (۱٬۷۱۰ ft)
جمعیت
• جمعیت	۵۴٬۶۸۱
• تراکم
منطقه زمانی	EET (یوتی‌سی ۲+)
• تابستان (DST)	EEST (یوتی‌سی ۳+)
پیش‌شماره(های) تلفن	?? (۹۶۳)+
مذاهب	سنی، علوی، مسیحی سریانی

کوبانی شهری کردنشین در کردستان سوریه است. این شهر در استان حلب در شمال سوریه واقع شده‌است. جمعیت این شهر ۵۲٬۱۱۵ نفر است. دولت سوریه این شهر را «عین‌العرب» می‌خواند.

کوبانی در نزدیکی محدوده مرزی با ترکیه واقع شده‌است. این شهر تا مرز ترکیه کمتر از دو کیلومتر فاصله دارد.

محتویات

  [نهفتن] 

• ۱ موقعیت جغرافیایی
• ۲ نبرد کوبانی
• ۳ محاصره کوبانی
• ۴ جستارهای وابسته
• ۵ منابع

موقعیت جغرافیایی

نمایی از کوبانی در زمان حمله نیروهای ائتلاف علیه مواضع داعش، اکتبر ۲۰۱۴

تپه میشه‌نوردر شرق و تپه تل‌شعیر در ۴ کیلومتری غرب شهر کوبانی واقع شده. شمال شهر کوبانی نقطه صفر مرزی با کشور ترکیه است.

شهر کردنشین سوروچ در ترکیه، در فاصله ۱۵ کیلومتری با کوبانی واقع شده‌است.

نبرد کوبانی

نوشتار اصلی: محاصره کوبانی

در خلال جنگ داخلی سوریه، فتح و کنترل این شهر، از اهداف مهم گروه شبه‌نظامی داعش محسوب می‌شد. تمامی مناطق اطراف کوبانی در خاک سوریه از مدت‌ها پیش در تصرف گروه داعش بوده و این وضعیت حفظ این شهر را در دراز مدت بسیار دشوار کرده‌است.

درگیری بین شبه‌نظامیان داعش و یگان‌های مدافع خلق که مسئولیت دفاع از شهر را بر عهده داشتند، از اوایل سال ۲۰۱۴ شروع شده بود. در این مدت، داعش موفق شده بود محاصره این شهر را تنگ‌تر کندو تا حاشیه شرقی شهر کوبانی پیشروی کند.

در تاریخ ۶ اکتبر ۲۰۱۴ میلادی، شبه‌نظامیان داعش که از سه جبهه به کوبانی حمله کرده‌بودند، توانستند دیوار دفاعی شهر را بشکنند و از طرف شرقی وارد کوبانی شوند و پرچم خود را بر فراز چند ساختمان مرتفع به احتزاز درآوردندبا این وجود، یگان‌های مدافع خلق در کوچه‌ها و خیابان‌ها و در پناه ساختمان‌ها هم‌چنان از شهر دفاع می‌کنند. نیروهای دولت اسلامی موسوم به داعش بعد از یک هفته درگیری شهری در تاریخ ۲۴ اکتبر ۲۰۱۴ موفق به کنترل بخش اعظم شهر شامل تپه استراتژیک تل مشته نور و مربع امنی و اکثریت شهر بغیر از گذرگاه مرشد پینار مرزی ترکیه را کنترل کردند و بعضی از خبرگذاری‌ها همچون العربیه و ... کنترل کامل شهر توسط نیروهای داعش را تیتر کردند. درحالیکه سقوط شهر حتمی به نظر می‌رسید به ناگاه حملات سنگین نیروهای ائتلاف در طول چندین روز توازن قوا را به نفع نیروهای کردی برگرداند. در تاریخ ۳۱ اکتبر ۲۰۱۴ میلادی ۱۵۰ نفر از نیروهای پیشمرگ جنوب کردستان مجهز به سلاح سنگین از طریق خاک شمال کردستان وارد شهر شدند تا بتوانند با سلاح‌های ضد تانک هموزنی بین یگان‌های مدافع خلق و نیروهای داعش ایجاد کنند و شهر کوبانی را آزاد کنند. دفاع بی سابقه نیروهای YPG و YPJ شهر کوبانی را به یکی از بزرگترین نمادهای مقاومت در دنیا تبدیل کرده است. امروز(۶ بهمن ۱۳۹۳)۲۶ ژانویه ۲۰۱۵ کوبانی آزاد شد>

محاصره کوبانی

محاصره کوبانی توسط داعش در تاریخ ۱۶ سپتامبر ۲۰۱۴ بمنظور تصرف شهر کوبانی در شمال سوریه آغاز شد. تا ۲ اکتبر این گروه موفق به تصرف ۳۵۰ روستای کردنشین منطقه شده‌بود. حملات این گروه باعث فرار بیش از ۲۰۰هزار نفر از مردم منطقه به ترکیه که در فاصله ۲ کیلومتری این شهر قرار گرفته شد. فرماندهی نیروهای داعش را در این نبردها ابوخطاب الکردی که از کردهای حلبچه است بر عهده دارد. در جریان بمباران ائتلاف، یک جنگنده آمریکایی به اشتباه نیروهای یگان مدافع خلق را بمباران کرد، سخنگوی یگان‌های مدافع خلق آمار دقیقی را از تلفات و آسیب‌های احتمالی ارائه نداد اما از کشته شدن ۶ سرباز و یک غیرنظامی سخن گفت. در تاریخ ۱۵ اکتبر ائتلاف و نیروهای کرد اعلام کردند حملات هوایی دقیق‌تر شده است زیرا کردها مختصات جغرافیایی نیروهای داعش را در اختیار نیروهای بین‌المللی قرار می‌دهند. به گذارش المرصد السوری لحقوق الانسان که در لندن مستقر است بیش از ۷۵ درصد حملات نیروهای ائتلاف در سوریه شهر عین العرب را شامل شده است یعنی سه حمله از هر چهار حمله.

یادی از هنرمندان زاگرس نشین " بهالدین نوروزی"عبدالله شریعتی" محی‌الدین حق‌شناس

بهالدین نوروزی

استاد بهالدین نوروزی سال 1312 هجری شمسی درسنندج دیده به جهان گشود . نوروزی کارمند وزرارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی بود . و سالها در تهران می زیست .

زنده یاد نوروزی از جمله اولین هنرمندانی بود که در چندین دهه پیش به همراه مرحوم استاد حسن کامکار در رادیو بیسم ارتش آن زمان به اجرای موسیقی و آواهای فارسی و کُردی پرداخته و آلبوم " کاروان " از آثار ماندگار و فراموش نشدنی ایشان است و همچنین خالق اثر به یاد ماندنی «کوردستان خوشه، خاکی دلگیره» که بسیاری از خوانندگان  صاحب سبک و به نام کردستان نیز این ترانه ی زیبا رابارها  خوانده اند، شامگاه 25 بهمن ماه امسال به علت بیماری و کهولت سن در 80 سالگی در بیمارستانی در شهر تهران به دیار باقی شتافت و روز یکشنبه 27 بهمن ماه سال جاری مراسم تشییع و تدفین این هنرمند در شهر تهران برگزار شد. و درهمان زمان نیز مراسم ختمی در زادگاهش سنندج برپا شد .

عبدالله شریعتی

زنده یاد عبدالله شریعتی فرزند عبدلعلی درسال 1311 درروستای " گه زگه زاره " از توابع سنندج متولد شد .

ده سالگی به دلیل علاقه به موسیقی و ساز سرنا یک سازمی خرند و شروع به یاد گرفتن آن نزد اساتیدی همچون استاد محمد نرانی در روستای " نران " و استاد محمد بهمنی "بهمن آباد" که هریک به مدت دو سال نزدشان آموزش دید . درسن 20 سالگی به سنندج آمدودرهمان سال با خانم شیرین برگی ازدواج می کند که ثمره این ازدواج 4 پسر و2 دختراست.

کاک عبدالله درهمان سن جوانی با شوروشوق مضاعف با حضوردرمراسم شادیانه های محلی و جشن های مختلف به نوازنده گی می پردازد. درسال 1345 با براتعلی (کا برات) آشنا میشود وبا اوتبدیل به یک زوج هنری میگردند. دوستی او با " کا برات " و همچنین همنوایی دهُل و سرنا ، نام شان را بر سر زبانها انداخت.در بعد ازانقلاب به همراه گروه های محلی رقص و آواز به کشورهای  یونان، اسپانیا، ترکیه، سوئد، کوردستان عراق ، ژاپن ، فرانسه ، روسیه وچندین کشوردیگربرای اجرای موسیقی دعوت می شود و به اجرا می پردازد که مورد تشویق وتقدیرهای زیادی ازاین کشورها می شود. درسال 1383 از جشنواره ی فجر لوح تقدیر دریافت می کند .

درسال 1386 با از دست دادن یکی از پسرهایش وهمچنین کهولت سن از نوازندگی فاصله می گیرد. وبالاخره درتاریخ 14/12/1392 دربستربیماری در بیمارستان توحید سنندج درگذشت .

محی‌الدین حق‌شناساستاد بهالدین نوروزی سال 1312 هجری شمسی درسنندج دیده به جهان گشود . نوروزی کارمند وزرارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی بود . و سالها در تهران می زیست .

زنده یاد نوروزی از جمله اولین هنرمندانی بود که در چندین دهه پیش به همراه مرحوم استاد حسن کامکار در رادیو بیسم ارتش آن زمان به اجرای موسیقی و آواهای فارسی و کُردی پرداخته و آلبوم " کاروان " از آثار ماندگار و فراموش نشدنی ایشان است و همچنین خالق اثر به یاد ماندنی «کوردستان خوشه، خاکی دلگیره» که بسیاری از خوانندگان  صاحب سبک و به نام کردستان نیز این ترانه ی زیبا رابارها  خوانده اند، شامگاه 25 بهمن ماه امسال به علت بیماری و کهولت سن در 80 سالگی در بیمارستانی در شهر تهران به دیار باقی شتافت و روز یکشنبه 27 بهمن ماه سال جاری مراسم تشییع و تدفین این هنرمند در شهر تهران برگزار شد. و درهمان زمان نیز مراسم ختمی در زادگاهش سنندج برپا شد .

عبدالله شریعتی

زنده یاد عبدالله شریعتی فرزند عبدلعلی درسال 1311 درروستای " گه زگه زاره " از توابع سنندج متولد شد .

ده سالگی به دلیل علاقه به موسیقی و ساز سرنا یک سازمی خرند و شروع به یاد گرفتن آن نزد اساتیدی همچون استاد محمد نرانی در روستای " نران " و استاد محمد بهمنی "بهمن آباد" که هریک به مدت دو سال نزدشان آموزش دید . درسن 20 سالگی به سنندج آمدودرهمان سال با خانم شیرین برگی ازدواج می کند که ثمره این ازدواج 4 پسر و2 دختراست.

کاک عبدالله درهمان سن جوانی با شوروشوق مضاعف با حضوردرمراسم شادیانه های محلی و جشن های مختلف به نوازنده گی می پردازد. درسال 1345 با براتعلی (کا برات) آشنا میشود وبا اوتبدیل به یک زوج هنری میگردند. دوستی او با " کا برات " و همچنین همنوایی دهُل و سرنا ، نام شان را بر سر زبانها انداخت.در بعد ازانقلاب به همراه گروه های محلی رقص و آواز به کشورهای  یونان، اسپانیا، ترکیه، سوئد، کوردستان عراق ، ژاپن ، فرانسه ، روسیه وچندین کشوردیگربرای اجرای موسیقی دعوت می شود و به اجرا می پردازد که مورد تشویق وتقدیرهای زیادی ازاین کشورها می شود. درسال 1383 از جشنواره ی فجر لوح تقدیر دریافت می کند .

درسال 1386 با از دست دادن یکی از پسرهایش وهمچنین کهولت سن از نوازندگی فاصله می گیرد. وبالاخره درتاریخ 14/12/1392 دربستربیماری در بیمارستان توحید سنندج درگذشت .

محی‌الدین حق‌شناس

شاعر و ادیب نامی کرد خالق اثر  " شاره‌که م سنه" (شهر من سنندج ) زاده زمستان ۱۳۰۳ در سنندج  بود.

حق شناس درطول زندگی خود اشعار فراوانی را بازبان کوردی وفارسی در رابطه با ویژگی‌های مردم کوردستان ومناطق گردشگری  شهرسنندج به روایت در آورد که از مهمترین آنها می توان به شعر«شاره‌که م سنه » که در وصف شهرسنندج سروده شده بود،اشاره کرد. وی علاوه برمجموعه شعر"شاره که م سنه" که به زبان کوردی به چاپ رسیده است، یک مجموعه شعر به زبان فارسی را نیز منتشر کرده است.

او یکی از برجسته‌ترین شعرای مردمی بود که از محبوبیت بسیاری در بین مردم برخوردار بود و چندین بار در استان کردستان به عنوان چهره برتر فرهنگی انتخاب شد.

حق‌شناس در تاریخ ۱۳۹۲/۷/۲۳ به علت کهولت سن در سنندج درگذشت.

چرا

چرا عاقل کند کاری که بازآرد پشیمانی؟

 عکس های گوشه ای کوچک از ابیدر

اموزش کردی

معرفی الفبای زبان کردی:

زبان کردی بر اساس دو رسم الخط آرامی و لاتین نوشته می شود . پس در حال حاضر زبان کردی دو نوع الفبا دارد که ما به بررسی رسم الخط آرامی میپردازیم.

الفبای زبان کردی بر اساس رسم الخط ئارامی از 29حرف بی صدا و 8 حرف صدادار تشکیل می یابد .

حروف بی صدا و صدادار :

1 - حروف بی صدا : حروفی که همیشه کلمه با آنها آغاز می شود و معمولا در ان لبها به هم برخورد میکنند .

2 – حروف صدادار : حروفی که هیچ گاه کلمه با آنها آغاز نمی شود و معمولا در ان لبها به هم برخورد نمی کنند .

..........حروف بی صدا.......... :

  ئــ / ب / پ / ت / ج / چ / ح / خ / د / ر / ڕ/ ز / ژ / س / ش / ع / غ 

  / ف / ڤ / ق / ک / گ / ل / ڵ / م / ن / و / هــ / ی

.........حروف صدا دار.......... :

ــا  /  و  /  وو  /  ــیــ    ـــی /  ــه  / ـێـ  ـێ /  ـۆ 

تفاوتهای اولیه با زبان فارسی :

 1 - در زبان کردی:

   برای حروف ( ت/ ط ) تنها از حرف ( ت ) استفاده می شود.

   برای حروف ( ث / س / ص ) تنها از حرف ( س ) استفاده می شود.

   برای حروف ( ذ / ز/ ظ / ض ) تنها از حرف ( ز ) استفاده می شود.

استفاده می شود . پس در زبان کردی :

                          ت/ ط   >>>>>>>>>>>>>  ت

                      ث/س/ص >>>>>>>>>>>  س

                      ذ /ز /ظ /ض >>>>>>>>>>>   ز

 2 – نوشتار زبان کردی متفاوت از زبان فارسی ، بر اساس گفتار شکل می گیرد. برای مثال در فارسی  کلمه (خواهر) که از (خ+و+ا+هـ+َ+ر) تشکیل شده است  (خواهر) نوشته اما (خاهر) خوانده می شود در صورتی که در کردی هر طور نوشته شود همانطور نیز خوانده می شود و برعکس که یکی از ویژگی های عالی زبان کردی است.

 3 – در فارسی تعدادی از حروف صدادار نوشته نمی شوند اما تلفظ می گردند مانند حروف صدادار َ فتحه /  ِکسره  /  ُ  ضمه در صورتی که  در زبان کردی  صداها نیز به حرف تبدیل می شوند .

درزبان کردی حرفی وجود ندارد که نوشته شود اما خوانده نشود به عبارت ساده تر نوشتار براساس گفتار شکل میگیرد.مثلا جمله فارسی (من خیلی گشنه هستم) را با الفبای کردی به این صورت مینویسیم (مه‌ن خێیلی گۆشنێ هه‌سته‌م)

1 -  صدای  (  َ  فتحه )  

این صدا را در کردی بصورت حرف (  ــه / ه ) نوشته می شود.

در زبان فارسی صدای فتحه تلفظ می شود اما روی کلمه اعراب گذاری نمی شود اما در زبان کردی هم تلفظ می شود و هم نوشته می شود .

   فارسی                                       کردی

 سرد  (س+َ+ر+د)   >>>>  سەرد (س+ـه+ر+د)                     

 درد  (د+َ+ر+د)        >>>>   دەرد (د+ه+ر+د)              

 زهر  (ز+َ+هـ+ر)     >>>>  زەهر (ز+ه+هــ+ر)

مشاهده می گردد که صدای فتحه ( َ ) تبدیل به شکل نوشتاری ( ه / ــه ) شده است .

سبد(سه‌به‌د)-  مملکت(مه‌ملێکه‌ت)-  آرش(ئاره‌ش)-  اسب(ئه‌سب)

مثالهای کردی (خەم- خەفەت- دەگمەن- فەرهەنگ– مەهەستی)

2 – صدای (  ِ کسره )

این صدا را در کردی بصورت (  ـێـ / ــێ ) می نویسند .

در زبان فارسی صدای کسره تلفظ می شود اما روی کلمه اعراب گذاری نمی شود اما در زبان کردی هم تلفظ می شود و هم نوشته می شود .

    فارسی                                                کردی

  زرشک(ز+ِ+ر+ِ+ش+ک)     >> زێرێشک  (ز+ـێـ+ر+ـێـ+ش+ک)

  بهشت(ب+ِ+هــ+ِ+ش+ت) >> بێهێشت  (ب+ـێـ+هــ+ـێـ+ش+ت) 

   درز (د+ِ+ر+ز)                    >> دێرز (د+ـێـ+ر+ز)

مشاهده می گردد که صدای( ِکسره)  تبدیل به شکل نوشتاری ( ـێـ / ــێ ) شده است.

دفاع (دێفاع)---بهنام (بِێهنام)---کلاس (کێلاس)---انسان (ئێنسان)

مثالهای کردی (دێ - سێ - خێر - شێت – تێر)

3  - صدای ( ُ  ضمه ):

این صدا را در کردی بصورت (  ـۆ / ۆ ) می نویسند .

در زبان فارسی صدای ضمه تلفظ می شود اما روی کلمه اعراب گذاری نمی شود اما در زبان کردی هم تلفظ می شود و هم نوشته می شود .

   فارسی                                       کردی

   لرد  (ل+ُ+ر+د)           >>>>  لۆرد (ل+ـۆ+ر+د)

   پشت  (پ+ُ+ش+ت)  >>>>   پۆشت (پ+ـۆ+ش+ت)

   برد  (ب+ُ+ر+د)          >>>>  بۆرد (ب+ـۆ+ر+د)

 مشاهده میگردد که صدای ( ُ ضمه) تبدیل به شکل نوشتاری ( ـۆ / ۆ ) شده است.

 استخوان (ئۆستۆخان)---عصاره (عۆسارێ)---مسلمان(مۆسه‌لمان)

مثالهای کردی( زۆر- بۆر -نۆ -- بۆنمۆن)

4 -  صدای (ــوو / وو ) .....( صدای اوی کشیده )

(مانند حرف "واو" درکلمه "مو") این صدا را درکردی بصورت ( ــوو / وو ) مینویسند.

در زبان فارسی نیز این صدا هم تلفظ می شود و هم نوشته می شود اما با این تفاوت که در زبان فارسی برای صدای ( اوی کشیده ) هم از " و " استفاده می شود  .  

در فارسی هم برای (و) کوتاه مثل (شوک) و هم برای (و) بلند (وو کردی) مثل (تووران) تنها از حرف (و) استفاده شده است اما در کردی این دو بعنوان دو حرف جدا بکار میروند.   ( جووتیار - تووران )---( بولبول - سوخمه )

مثالهای زیر از و بلند ( وو ) هستند.

   فارسی                           کردی

  رود (ر+و+د)     >>>  روود   (ر+وو+د)

  شور (ش+و+ر) >>> شوور  (ش+وو+ر)

  نور (ن+و+ر)     >>> شوور  (ن+وو+ر)

  مثالهای کردی (لووت – توور – جووت – پووت – بوون)

    ........حرف ( ئــ )........ :

تقریبا معادل همزه ( ء ) در فارسی است .در زبان کُردی بصورت بسیار خفیف ادا می شود و همیشه در ابتدای کلمات کاربرد دارد . همچنین به تمامی مصوت ها هم می چسبد .

در زبان کردی هیچ کلمه ای با الف شروع نمیشود بلکه باهمزه (ئـ) شروع می شود

 (ئـ+ـا): آزاد(ئازاد)...آوات(ئاوات)...آگر(ئاگر)...آش(ئاش)...آکام(ئاکام)

 (ئـ+ـه): اسب(ئه‌سب)....اردلان(ئەردەڵان)....ابر(ئه‌بر)

(ئـ+ـێـ):انسان(ئێنسان)...استغفار(ئێستێغفار)...اصفهان(ئێسفه‌هان)

(ئـ+ـۆ): استخوان(ئۆستۆخان)...امید(ئۆمید)...اسطوره(ئۆستوورێ)

 (ئـ+ـوو): اوستا(ئووستا)

 (ئـ+ـیـ): ایمان(ئیمان)...ایلام(ئیلام)...ایران(ئیران)

(ئـ+بزرۆکه): ئسپار ، ئستران

مثالهای کردی(ئێوارە،ئێرە،ئێوە،ئێستا،ئێسک،ئۆخەی،ئۆغر،ئۆقرە،ئیتر)

  ........حرف ( ڕ )........ :  

تلفظ این حرف معمولا برای غیر کردها بسیار سخت است .زیرا این حرف در زبان فارسی وجود نداردو بصورت (ڕ) کلفت تلفظ میشود. برای تلفظ صحیح باید زبان کمی عقب تر از دندانها قرار گیرد و بخشی از نوک زبان با پشت دندانهای بالا بچسبد . این حرف مشدد و ادامه دار تلفظ می شود .

 از لحاظ نوشتاری نشانه ی (۷) هفت کوچک در زیر ( ر ) بصورت (  ڕ ) قرار میگیرد که برای جدا سازی این حرف از حرف " ر " که نازک تر تلفظ می شود  لازم است .

 نکته بسیار مهم : چون در زبان کردی هیچ کلمه ایی با "ر" نازک شروع نمی شود هرگاه کلمه ایی با حرف "ر" شروع شود حتما آوای ( ڕ ) را دارد معمولا در ابتدای کلمه نشانه (۷) را قرار نمی دهند اما اگر "ڕ" بزرگ در وسط یا آخر کلمه بکار برود حتما باید بصورت  (‌ ــڕ / ڕ ) نوشته شود . و علامت "۷" در زیر حرف (ر) است نه بالای آن یصورت ( ڕ) پس حتما هرگاه در اول جمله بود "ڕ" است اما در وسط جمله شاید "ر" شاید "ڕ" باشد.

 حرف ( ر ): باران، کاروان ، شار ، دار ، سەربەرز

  حرف ( ڕ ):  ڕێوی ، ڕەش ، ڕزگار ، مەڕ

      ........حرف ( ڤ : ڤـ  ـڤـ  ـڤ  ڤ )........ : 

 تلفظ این حرف دقیقا مانند تلفظ حرف ( وی=V  ) در انگلیسی می باشد . فارس زبانها نیز حرف ( و ) در ابتدای کلمات را به همین صورت تلفظ می کنند مانند تلفظ ( و ) در کلمه (ورود) .

تلفط  حرف (ڤ) مترادف حرفی بین ( و – ف ) می باشد.

الان حرف V انگلیسی را تلفظ کنید..این همان  ( ڤ : ڤـ  ـڤـ  ـڤ  ڤ ) است.

واتیکان(ڤاتیکان)...ورود(ڤۆرود)...ولی(ڤه‌لی)...(view=ڤیو)...(move=موڤ)

  مثالهای کردی  ( تاڤگه‌- مرۆڤ -  ئەڤین- ئەڤیندار – هەڤاڵ)

                  ........حرف ( ڵ )........ :

شاید سخت ترین حرف برای تلفظ همین حرف باشد . این حرف هم در بیش از ۹۹ درصد زبانهای دنیا وجود دارد اما در زبان فارسی وجود ندارد.برای تلفظ آن بخش بیشتر از زبان نسبت به تلفظ حرف ( ل ) زبان به سقف دهان می چسبد و کمی پایین تر از نوک زبان نیز به دو طرف  داخل دهان نزدیک می شوند . همچنین برای جداسازی از حرف ( ل ) که نازک تلفظ می شود روی این حرف نشانه (۷)هفت کوچک قرار می گیرد . 

نویسه ( ل ): ...لاله (لالێ).....لابد (لابۆد).....لشکر(له‌شکه‌ر)

نویسه ( ڵ ): ....(able=ئێی بڵ)...(handle=هه‌ندڵ)...(apple=ئه‌پڵ)

مثالهای کردی( لووس ، لۆکە ، پشیلە)..(ئاڵۆز ، که‌ڵ ، شەتڵ ، چەقه‌ڵ)

هیچ کلمه ایی در زبان کُردی با آوای( ل غلیظ یا ڵ ) آغاز نمی گردد و اگر کلمه ایی با (ل)شروع شود حتما (ل  نازک) است  ، که در ابتدای آن کلمه استفاده شده است .

1-تمام کلماتی که درکردی با "ل" شروع میشود حتما " ل " کوچک است.

2-تمام کلماتی که درکردی با "ر" شروع میشود حتما  " ڕ " بزرگ است.

در زبان کردی حروف تلفظ( ح / ع / غ / ق / و ) کاملا مشخص و بارز است و می توان گفت شبیه عربی تلفظ میشود.

اگر بخواهیم جملات زیر را به کردی بنویسیم به شکل زیر میشود.

(ستاره های آسمان بزرگ و دور هستند

سێتارێ هایێ ئاسمان بۆزۆرگ ڤە دوور هەستەند.)

(رنگ کفشت خیلی قشنگه

رەنگێ کەفشێت خێیلی قەشەنگێ)

......................................................

.....ضمایر مستقل = ڕێناوه‌ سه‌ربه‌خۆکان.....

شخص/ که‌س.....مفرد/ تاک.....جمع/ کۆ

اول/ یه‌که‌م.........من/ من........ما/ ئێمه

دوم/ دووه‌م...........تو/ تۆ.......شما/ ئێوه

سوم/ سێیه‌م..........او/ ئه‌و......آنها/ ئه‌وان

.....حالت نکره یا نامعلوم: مقایسه فارسی با کردی.....

هرگاه بخواهیم که در زبان کردی اسمی را نکره کنیم به آخر آن نشانه ( ێ ) یا ( ـێک) را اضافه میکنیم و اگر اسم به حروف صدادار ختم شود به أخرش نشانه ( ـیه‌ک) می افزاییم.

 شخص = که‌س...(یک شخص – شخصی)>>( که‌سێک ــ که‌سێ )

  کتاب = کتێب...(یک کتاب – کتابی)>>>( کتێبێک ــ کتێبێ)

  مرد = پیاو...(یک مرد – مردی)>>>( پیاوێک ــ پیاوێ)

چراغ = چرا...( یک چراغ ــ چراغی)>>>( چرایه‌ک )

(من یک کتاب میخوام= کتێبێکم ده‌وێ)_( تو یک کتاب میخوای= کتێبێکت ده‌وێ)

(او یک کتاب= کتێبێکی)_(ما یک کتاب= کتێبێکمان)

 (شما یک کتاب= کتێبێکتان)_(انها یک کتاب= کتێبێکیان)

.............................................................................................................

در زبان کردی برخلاف فارسی ضمایر متصل در دو حالت معرفه و نکره تفاوت دارند.

ضمایر متصل (درحالت نکره کردی) = ڕێناوه‌ لکاوه‌کان له‌ دۆخی نه‌ناسراو

اوّل شخص مفرد= اسم+( -َ م)،مانند لباسم---در کردی=اسم+(م)...لباسم

دوم شخص مفرد=اسم+(-َ ت)،مانند لباست---در کردی=اسم+(ت)..لباست

سوم شخص مفرد=اسم+(-َش)،مانند لباسش---در کردی=اسم+(ی)-لباسی

اوّل شخص جمع=اسم+(-ِمان)،مانند لباسمان---در کردی=اسم+(مان)-لباسمان

دوم شخص جمع=اسم+(-ِتان)،مانند لباستان---در کردی=اسم+(تان)-لباستان

سوم شخص جمع=اسم+(-ِشان)،مانند لباسشان---درکردی=اسم+(یان)-لباسیان

وضعیت بالا در زبان فارسی هم در حال نکره(ناشناس) هم در حال معرفه یکسان است ام در زبان کردی در صورت معرفه(شناس) به صورت زیر است.

.......طریقه معرفه کردن اسم ها در زبان کردی.......:

۱-اسمی که به حروف بیصدا ختم شده است + ( ـه‌که‌)

سیب = سێو + ـه‌که‌ ( سێوه‌که‌ : سیب معلوم و مشخص)

پیراهن = کراس + ـه‌که‌ ( کراسه‌که‌ : پیراهن معلوم و مشخص)

گل = گوڵ + ـه‌که‌ ( گوڵه‌که‌ : گل معلوم و مشخص )

۲- اسمی که به حروف صدادار ( ا ، ه) ختم شده‌ باشد + ( که‌)

عکس = وێنه‌ + که‌ ( وێنه‌که‌ : عکس معلوم و مشخص)

در = ده‌رگا + که‌ ( ده‌رگاکه‌ : در معلوم و مشخص)

کفشدوزک = شه‌مامه‌ + که‌ (شه‌مامه‌که‌ : کفشدوزک معلوم و مشخص)

چراغ = چرا + که‌ (چراکه : چراغ معلوم و مشخص)

۳-اسمی که به حروف صدادار ( ی - ێ) ختم شده‌ باشد + ( یه‌‌که‌)

 چشمه = کانی + ـه‌که‌ ( کانییه‌که‌ : ماهی معلوم و مشخص)

هندوانه‌ = شوتی + ـه‌که‌ ( شوتییه‌که‌: هندوانه‌ معلوم و مشخص)

روستا = دێ + ـه‌که‌ ( دێیه‌که‌: روستای معلوم و مشخص)

نمک = خوێ + ـه‌که‌ ( خوێیه‌که‌: معلوم و مشخص)

ضمایر متصل (درحالت معرفه کردی) = ڕێناوه‌ لکاوه‌کان له‌ دۆخی ناسراو

اوّل شخص مفرد= اسم+ ( ــه‌که‌م)...لباسه‌که‌م (لباس من-معلوم)

دوم شخص مفرد= اسم+ ( ــه‌که‌ت)...لباسه‌که‌ت (لباس تو- معلوم)

سوم شخص مفرد= اسم+ (ــه‌که‌ی)...لباسه‌که‌ی (لباس او- معلوم)

اوّل شخص جمع = اسم+ ( ــه‌که‌‌مان)...لباسه‌که‌مان (لباس ما- معلوم)

دوم شخص جمع = اسم+ ( ــه‌که‌تان)...لباسه‌که‌تان (لباس شما- معلوم)

سوم شخص جمع= اسم+ ( ــه‌که‌یان)...لباسه‌که‌یان (لباس انها- معلوم)

سنه شاره که م ، شاری شیرینم

 سنه  شاره که م ، شاری  شیرینم

بیشکه ی  له  دایک  بوون  هه لورگ  ژینم

سنه ی  قاره مان ، سنه ی  هه لوخان

سنه ی  مه ستووره ی  شاعیر  کوردستان

جیگه ی  په روه رش   جوانگه ل   ده لیر

مه حکه م  وه ک  شاهو  شوجاع   وینه ی  شیر

ته کیه گای  گه لم ، مه نزل  ئه جدادم

ئه ر  تو ئاباد  بی  منیش  دلشادم

خوشه ویستی  تو  سنه   ئایینم

من  چاوم  بو چه س   توی  پی  نه بینم

هاوشاری  ئازیز هه ی  مه ردم  سنه

ئه مه  به سه ر  هات  شار  ئیوه  و منه

بو  ئه مه  خاس تر  شه رح  و به یان  که م

باسی  گوزه شته ی  شاره که مان  که م

کلاش هه ل  ئه کیشم ، گوچان هه ل ئه گرم

ئه که فمه  ریگه  به رله وه  بمرم

رووه و حاجی ئاوا  ده شت ئه گرمه  به ر

ئه روم  به  ره و  ژوور  به ره و  ئاویه ر

بانگ ئه واز ئه که م  له  ده شت  و له  ده ر

ده نگم  ده نگ  باته  و  له  کیف  و که مه ر

ئه های  ئاویه ر  ئه وه  من  هاتم

ده س  په روه رده که ی ئاو و هه واتم

له پیچ پیچ ریگه ی  کوچک کیشه کان

به هه لک هه لک خوم  ئه کیشمه بان

له سه ر قوله که ت  وچانی  ئه گرم

ئارق  سه ر و چاو  به  شه مال  ئه سرم

ئه چمه  ناو  خه یال  تا   دا   ئه نیشم

به  یاد  گوزه شته ت  ئاخ  هه له کیشم

بموه خشه  ئه وه ل   سلامم   نه کرد

ئاویه ر خه فه ت  له بیریمیه و   برد

جا  ئیسه  سلام   ئاویه ر  گه وره

ره فیقی قه دیم  نه  هه ین  ئه م  ده وره

سنه ،

وه ختی  گوزه شته ت  تیرمه وه  بیرم

به  حالی  زارت   تیرتیر  ئه گیرم...!

ماموستا حه ق شناس

رقص کردی

رقص کردی

تاریخچ 

تاریخ دقیقی برای پیدایش و شکل گیری این رقص نمی‌توان تعیین کرد اما در کاوش‌های باستانی که در مناطق کردنشین انجام شده است می‌توان نمونه‌هایی از این رقص را بر روی سفالینه‌های پیش از تاریخ مشاهده کرد.^[۱] رقص‌های کردی اشکال متنوعی دارند ولی بطور کلی از دو دسته رقص‌های غنایی و رقص‌های رزمی تشکیل شده است. گونه‌ای دیگر از رقص‌های عرفانی نیز در برخی مناطق کردستان رایج بوده که مشخصا نمی‌توان ریشه آن را تعیین کرد. که اجرای آن به دو صورت فردی (سَما = سماع) و گروهی ذِکر انجام می‌شود

نحوه رقصیدن

معمولاً بهترین رقصنده (زن یا مرد) نقش رهبری گروه سَرچٌوپی  را به عهده می‌گیرد و اولین نفر حلقه رقصندگان است. او باانجام ماهرانه حرکات نمایشی توسط دستمالی که در دست راست خود دارد و نیز به کمک اصواتی هیجان انگیز و گاهی با کلام ضمن افزودن بر هیجان رقصندگان مسئولیت تنظیم سرعت و ریتم حرکت گروه را بر عهده می‌گیرد. قرار گرفتن در این نقش جذابیت فراوانی دارد و رقصنده را در موقعیت بهتری نسبت به مابقی گروه قرار می‌دهد. سرچوپی  گاهی برای ایجاد نشاط بیشتر می‌تواند از حلقه رقص جدا شده و با توجه به تبحر خویش حرکات نمایشی فردی نیز انجام دهد. بقیه گروه در حالیکه دست هایشان رو به زمین و در امتداد دو پهلویشان قرار دارد پنجه در پنجه رقصندگان مجاور ایجاد حلقه‌ای پیوسته می‌کنند. مطلوب ترین حالت قرار گرفتن رقصندگان بصورت (گندم و جو) یا به عبارتی یک زن و یک مرد بصورت یک در میان است. آخرین رقصنده گروه است که هرچند نقش زیادی در ایجاد ریتم و نشاط رقص دارد اما کمتر کسی راغب به قرار گرفتن در این نقش است.

 

رقص دو دستماله

در شکل غنایی رقص و برای افزودن بر شور رقصندگان و ناطران معمولاً رقصنده اول سَر چُوپی با دو دستمال رنگی به انجام حرکات نمایشی فردی می‌پردازد و توانایی و تبحر خود رادر رقص به نمایش می‌گذارد. به این نوع رقص دو دستماله می‌گویند .

---