بو ئە وانەی دەیانەوی کوردی فیر بن

پێنوس= خودکار

تێنووس = ده‌فته‌ر

وانه = درس

فێرگه = مدرسه

پۆل = کلاس

نەتەوە، گەل=ملت

رەگەز=نژاد، جنس

نیشتمان=وطن

ئاڵا=پرچم

بەرپرس=مسئول

سەرۆک=رئیس

جێگر=معاون

فەرمانبەر=کارمند

وڵات = کشور

پارێزگا = استان

شار = شهر

شارۆچکه = شهرک

گوند = روستا 

دەق=متن

دێڕ=خط

رستە=جمله

وشه=واژه

پیت=حرف

هەور = ابر

هەڵم = بخار

سایەقە = آسمان صاف

تەم، مژ = مە

شوێ = نم

شوێ٠ شێ= نم

سایەقە٠ ساماڵ = آسمان صاف و بی ابر

نه خۆش خانە= بیمارستان

فریاکاری=اورژانس

دەوا=دارو

حەب=قرص

بکوژ=قاتل

کووژراو=مقتول

جەردە=راهزن

دەسبڕ،گوێبڕ=کلاه بردار

جرده=چه ته

نووسەر=نویسندە

خوێنەر=خوانندە

وێژەر=گویندە

گوێگر=شنوندە

وێژەر=بێژەر

گوێگر=بیسەر

بەرچایی=صبحانە

قاوەتون=چاشتگاه

نیوەرۆژە=نهار

شێو=شام

صبحانه:به ر قلیان،بەرچایی،ناشتا، نانی بەیانی،تاشت، تێشت،تاشتی،ژێرقلیان،بەرقلیان، بەردڵ

قاوەتوون: قاوەتی،قاوڵتی،زیرقەلوو، چاشتا ، قاوەڵتوون،

ناهار=نەهار،فراوین،فراوێن،ڤراڤین،نیمەڕۆژە،نیوەڕۆژە،چاش،نانی نیوەڕۆ،نیمەڕۆ،نیوەڕۆ

شام=شێو،شوم،شووم بەرشێو،بەرشێڤ،شێڤ،شووڤ،وێرەگانە،چاشنەشەو

فێرگەی زمانی کوردی

ئاماژه=اشاره

ژماره=شماره

ئه‌ستێره=ستاره

ئه‌سرین=اشک

ئه‌وین=عشق

ئێستا=اکنون

ئێش=درد

ئێواره=عصر

باسک=بازو

بایخ=ارزش

بڕژانگ=مژه

به‌رپرس=مسئول

به‌رز=بلند

به‌رده‌وام=پابرجا،ادامه دار

به‌سه‌رهات=سرنوشت،خاطرات 

به‌ڵێن=قول

بنچینه=زیربنا،ریشە بنەماڵه=خانواده

بیر=فکر،هوش

پڕشه‌نگ=پرتو آفتاب

پیاو=مرد

په‌رتووک=کتاب

په‌ژاره=غم

په‌خشان=پراکنده،شعر

په‌شۆکاو=آشفته

چیرۆک=داستان

تایبه‌ت=مخصوص

ترووسکه=درخشش

تکا=خواهش،تمنا

تیشک=اشعه

خۆڵ=خاک

خۆماڵی=خودی

چاره‌نووس=سرنوشت

چاودێری=نگهداری کردن

چیا=کوه

چه‌په‌ڵ=پست،کثیف

چۆله‌که=گنجشک

حه‌ز=آرزو

دیمه‌ن=منظره

ڕابردوو=گذشته

ڕوخسار=صورت

ڕوون=آشکار،روشن

ڕووناک=روشن

ڕێ=راه

ڕێباز=هدف،آرمان

بریندار=زخمی

زانست=علم

زۆرتر=بیشتر

ژان=درد

ژیان=زندگی

ژه‌م=وعده غذا

 سات=لحظه،دم

سپڵه=پست

سۆما=نور چشم

سه‌رچاوە=سرچشمه

شانۆ=تئاتر 

شوێن=جا

شه‌پۆل=موج

شه‌ڕ=جنگ

فرمێسک=اشک

فێرگه=آموزشگاه

فیز=تکبر

کات=زمان،وقت

کورت=کوتاه

لێکۆڵه‌ر=محقق

کۆمار=جمهوری

کۆن=کهنە،قدیمی 

گرینگ=مهم

 گشت=همه

گشتی =عمومی

گه‌ل=ملت

گه‌وره=بزرگ

لاسایی=تقلید

لایه‌ن=جانب ،طرف

لووتکه=قله ی کوه